Altijd méér willen leren, zelfs van je fouten, dat noemen we een growth mindset. Volgens recent onderzoek leeft en werkt slechts een klein deel van de Nederlanders volgens deze positieve mentaliteit.
Door Robert Heeg
De growth mindset is de overtuiging dat je vaardigheden en intelligentie dagelijks kunt ontwikkelen door inspanning, leren en doorzettingsvermogen. Recent onderzoek van Boertien Vergouwen Overduin (BVO) laat zien dat deze groeimentaliteit door slechts 18 procent van de Nederlanders wordt toegepast. Liefst 54 procent heeft überhaupt nog nooit van het begrip gehoord. Uit de studie onder 1000 werkende Nederlanders kwamen nog andere cijfers naar voren:
- 45 procent weet niet vanuit welke mindset ze op dit moment handelen op de werkvloer.
- 53 procent neemt geen tijd om te reflecteren op hun vooruitgang.
- 19 procent vindt het moeilijk om tekortkomingen te herkennen.
- 26 procent laat zich door beloningen zoals promoties of loonsverhogingen motiveren om nieuwe vaardigheden op te doen.
- 25 procent wordt gestimuleerd of ondersteund om te onderhandelen vanuit een growth mindset.
- De top drie obstakels voor het zoeken en deelnamen aan trainingen zijn; tijdgebrek (51%), persoonlijke verplichtingen (22%), en financiële beperkingen (20%).
Het was de Amerikaanse psycholoog Carol Dweck die in 1988 het begrip van de growth mindset introduceerde, tezamen met tegenhanger de fixed mindset. Mensen met een fixed (statische) mindset zien hun capaciteiten als een vast gegeven, zijn minder flexibel, leren niet van fouten of feedback en weten zich daardoor nooit helemaal te ontwikkelen.
Mindsetcultuur in het onderwijs
Het groeiconcept vertaalt zich niet alleen naar trainingen en cursussen binnen organisaties, maar uiteraard ook naar alle niveaus binnen het onderwijs. Kate Xu en Petra Koorn van de Open Universiteit deden in 2021 onderzoek in het voortgezet onderwijs onder 138 leerlingen die in een klassikale setting een bepaalde taak moesten uitvoeren. Bij een groep daarvan werd een growth mindset gestimuleerd, bij de andere (controle)groep niet. De leerlingen van de eerste groep omarmden leerdoelen die zich focussen op verdere ontwikkeling van kennis en vaardigheden. Ze ervaarden minder cognitieve belasting en kregen een grondiger begrip van de stof. Het stimuleren van een growth mindset zorgt voor betere motivatie en leerprestaties. Ook bleek meer voorkennis bij te dragen aan een lagere cognitieve belasting.
Invloed van leraren
Volgens Naomi de Ruiter, die vorig jaar onderzoek deed naar de growth mindset aan de Rijksuniversiteit Groningen, kunnen leraren grote invloed hebben op de motivatie, betrokkenheid en resultaten van leerlingen met zowel een growth als een fixed mindset. Op Leraar24 noemde zij de growth mindset vorig jaar ‘een dynamische onderhandeling tussen leerling en leraar, en tussen leerlingen onderling.’ Bepalend is volgens De Ruiter de omgang met leerlingen. ‘Het gaat niet alleen om wat je tegen een leerling zegt, maar om de hele mindsetcultuur in de klas. Om het beste uit leerlingen te halen zou dat een groeimindsetcultuur moeten zijn.’
Lerarenopleider, onderwijskundige en docent biologie Basten Berg is het eens met De Ruiter. Hij ziet een vitale rol voor leraren in het kweken van een growth mindset. ‘Tegenslagen zijn vaak verkapte kansen. Een groeimindset houdt in dat we deze tegenslagen benutten als springplanken voor verbetering. Cruciaal hierin is zelfadvocatie: het vermogen om voor jezelf op te komen, ondersteuning te vragen, en oplossingen te vinden. Dit kan worden aangeleerd en versterkt op elke leeftijd. Of een leerling nu een fixed of growth mindset heeft, het is cruciaal dat wij als onderwijzers de omgeving creëren waarin groei mogelijk is.’
Fouten mogen maken
Volgens Mathijs de Boer, consultant leren & ontwikkelen bij BVO, wakkert een groeimindset ook op de werkvloer leren aan. In het persbericht bij het onderzoek zegt hij: ‘In een organisatiecultuur waarin er genoeg veiligheid wordt gecreëerd om fouten te maken en waar leren hoog in het vaandel staat, ontstaat ruimte om een sterke growth mindset te ontwikkelen.’ Organisaties kunnen op dat gebied nog een stap zetten, vindt hij wel. ‘Vooral in het bespreekbaar maken van ontwikkelpunten, zowel bij medewerkers als bij leidinggevenden. Een open leercultuur door de hele organisatie nodigt uit om een growth mindset te hanteren én stimuleert medewerkers om te blijven leren en groeien. In een wereld die in sneltreinvaart verandert, is dat precies wat je als organisatie kunt gebruiken.’